Η στερνή ανάσα της ευρωπαϊκής ιδέας

του Γιάνη Βαρουφάκη

Άποτε, το κύριο σύνθημα υπέρ της αστικής δημοκρατίας ήταν το σύνθημα: Κανένας φόρος χωρίς αντιπροσώπευση. Πέρασαν αιώνες για να γίνει δικαίωμα αυτό το αίτημα: Κανείς δεν θα φορολογείτο ξανά χωρίς να έχει το δικαίωμα λόγου και ψήφου, μέσω αντιπροσώπων του, στο σώμα που παίρνει αποφάσεις φορολογικού χαρακτήρα.

Αργότερα προέκυψε η ιδέα να μαζευτούν οι λαοί της Ευρώπης κάτω από την ίδια στέγη, την Ευρωπαϊκή Ένωση, με μοναδικό γνώμονα αυτό το απλό, ισχυρό ιδεώδες: την ιδέα ότι καμία φορολογική εξουσία πάνω μας δεν νομιμοποιείται χωρίς ουσιαστική αντιπροσώπευση που να είναι ισότιμη ανεξάρτητα του πόσο πλούσιοι ή φτωχοί, χρεωμένοι ή φερέγγυοι, παραγωγικοί ή αναποτελεσματικοί είμαστε.

Έτσι, με αυτό τον μπούσουλα, διαφορετικοί λαοί, που μιλούν διαφορετικές γλώσσες, και έχουν διαφορετικές ιδιοσυγκρασίες, βαλθήκαμε να φτιάξουμε από κοινού έναν φάρο που να στέλνει το φως της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας στις τέσσερεις γωνιές της οικουμένης - ένα φως που να δίνει ελπίδα στην Αφρική, στην Κίνα, στα πέρατα της γης ότι η απλή αυτή ιδέα της ισότιμης αντιπροσώπευσης σε όλα τα κέντρα αποφάσεων μπορεί να δουλέψει.

Πρόσφατα όμως ήρθε η Κρίση. Ξάφνου, το φως τους φάρου άρχισε να τρεμοπαίζει. Η Ελλάδα έγινε, εν μια νυκτί, η πρώτη χώρα-βωμός της Ευρώπης επί της οποίας η Ευρώπη θυσιάζει το απλό αυτό ιδεώδες. Η πρώτη χώρα όπου επιβάλλεται η σκληρότερη μορφή φορολογίας, η ιδιωτικοποίηση κοινής μας περιουσίας, άνευ του δικαιώματος στην αντιπροσώπευση. 

Βέβαια ένας λαός μπορεί, αν το θελήσει, να ιδιωτικοποιήσει ό,τι θέλει όποτε θέλει, ακριβώς όπως μια οικογένεια μπορεί να πουλήσει τα κειμήλιά της. Υπάρχουν δύσκολες στιγμές που όχι μόνο νομιμοποιείται αλλά και που είναι φρόνιμο να το κάνει.  Όμως αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα σήμερα είναι κάτι εντελώς διαφορετικό: Οι Ευρωπαίοι εταίροι μας, υπό το καθεστώς του πανικού που προκάλεσε η αφροσύνη τους ένα χρόνο τώρα, αποφάσισαν ότι, όχι μόνο θα πουλήσουμε τα ασημικά της οικογένειάς μας αλλά, και εδώ είναι το ζουμί, ότι θα αναλάβουν οι ίδιοι (μέσω δικών τους ατζέντηδων) τόσο την πώληση όσο και την διάθεση των εσόδων.

Υπάρχουν βέβαια επιχειρήματα ότι εμείς οι έλληνες χρωστάμε αυτά τα χρήματα και πως, απλώς, ήρθε η ώρα της κατάσχεσης, της απαλλοτρίωσης. Όμως αυτό το επιχείρημα ισοδυναμεί με την ταύτιση των ελλήνων πολιτών με το ελληνικό κράτος - μια ταύτιση που αναιρεί όλους τους αγώνες της Ευρώπης (από την Γαλλική και την Ελληνική Επανάσταση έως και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο). Ισοδυναμεί με ισοπέδωση των δικαιωμάτων πιστωτών με δυνατή φωνή στους διαδρόμους της εξουσίας και των δικαιωμάτων των άφωνων πολιτών.

Η χθεσινή μέρα ήταν κομβικής σημασίας για την Ευρωπαϊκή Ιστορία. Ήταν μια ιστορική στιγμή που οι ευρωπαίοι δημοκράτες (Ιρλανδοί, Σκοτσέζοι, Γάλλοι, Γερμανοί, Άγγλοι, Ολλανδοί, Ουαλλοί, Ισπανοί, όλοι οι πολίτες της Ευρώπης που καμάρωναν για τα επιτεύγματα της δημοκρατίας στην γηραιά μας ήπειρο) καλό θα ήταν να τιμήσουν με ενός λεπτού σιγή. Γιατί αυτή την στιγμή κηδεύεται η δημοκρατική ψυχή της Ευρώπης. Στην Αθήνα όπου, όπως μας αρέσει να λέμε, γεννήθηκε.